منبت کاری با چوب یکی از رشته های ارزشمند و اصیل صنایع دستی است که در آن هنرمندان منبت کار، نقوش سنتی، خوشنویسی، نگاره ها و گل و مرغ های ایرانی و همچنین طرح های مدرن را به کمک ابزار ساده ای چون اسکنه ها و قلم ها به روی چوب حکاکی کرده و در نهایت به صورت نقش برجسته ای یک دست در می آورند.این نقش برجسته گاهی تا حدی از سطح چوب بالا می آید که تبدیل به یک اثر تمام برجسته چوبی خواهد شد. این هنر زیبای دستی و برجسته کاری در تلفیق با دیگر هنرهای چوبی و یا حتی هنرهایی از جنس دیگر توسط هنرمندان کار شده و آثار بی نظیر و تکرار نشدنی حجمی و تزیینی زیادی را به عرصه ظهور کشانیده است.
معرق کاری
مفهوم معرق
واژه معرق به تنهایی به معنای هر چیزی است که رگه دار باشد. اما معرق کاری هنرهای چوبی که یکی از زیرشاخه های قدیمی و پرکاربرد در میان رشته های صنایع دستی است، به معنای در کنار هم قرار گرفتن چوب هایی به رنگ های مختلف می باشد که ابتدا نقوش مختلف دوربری و شبکه بری میشوند و بر روی زمینه ای از چوب دیگر در کنار هم قرار گرفته و طرح نهایی را شکل می دهند.
تاریخچه معرق
چوب واژه معرق، ابتدا برای رشته کاشی معرق کاربرد داشته که در اواخر دوره ایلخانان و اوایل دوره تیموریان شکل گرفته. اما بعدها ایده نام گذاری معرق چوب به دلیل شباهت تکنیکی آن با معرق کاشی پدید می آید. هنر معرق چوب از گذشته های بسیار دور در هنر کشورهایی مانند چین،ژاپن، کره، هند و سوریه و پاکستان بسیار دیده شده است.
برخی از محققان معتقدند که هنر معرق از کشور هند وارد ایران شده و از حدود هفتاد یاهشتاد سال پیش این هنر در ایران جای خود را در میان هنرمندان صنایع دستی باز کرده است.
گفته شده که اولین و قدیمی ترین اثر معرق کاری که در ایران شکل گرفته توسط احمد رعنا بوده که به روشی ابتدایی این کار انجام شده است. اما بعدها مثل همیشه هنرمندان خالق ایرانی، این هنر را به بهترین شکل ممکن ارتقا داده و آثار بی نظیری را خلق کرده اند.
منبت کاری – معرق
انواع معرق
معرق با زمینه رنگی
دربیشترمواقع به دلیل آن که به چوب فوفل دسترسیکافی وجود ندارد، هنرمند معرق کار با ذوق و استعداد خود زمینه معرق را به وسیله خمیر سیاه و پلی استر رنگ می کند.
معرق خاتم
دراین نوع معرق به جای آن که از چوب های رنگی ساده برای نشان دادن نقش ها استفاده شود،برش های رنگی خاتم را جایگزین آنها می کنند.
معرق منبت
در این نوع ویژه معرق، قسمت های مختلف نقوش از حالت سطحی خارج شده و به صورت نیم برجسته کار می شوند.